Noregur: Nýskipan við stjórn Evrópu­mála með nýrri ríkis­stjórn - EES-mál eru innanríkismál en ekki utanríkismál

Við stjórnarskiptin í Noregi um miðjan október þegar Erna Solberg, formaður Hægriflokksins, varð forsætisráðherra, skipaði hún Vidar Helgesen, flokksbróður sinn sem Evrópuráðherra auk þess sem hann fer með stjórn innri mála í forsætisráðuneytinu hjá Solberg. ´

Vidar Helgesen

Á norsku er embættisskyldum Vidars Helgesens lýst á hann þann veg að hann sé „statsråd og stabssjef ved Statsministerens kontor. Han har også ansvar for samordning av arbeidet med EØS-saker og forholdet til EU, i Utenriksdepartementet“.

Í norskum fjölmiðlum er hann kallaður Evrópuráðherra. Hann hefur aðsetur í forsætisráðuneytinu en eins og segir hér að ofan er starfsliðið sem sinnir EES-málum og samskiptum við ESB í utanríkisráðuneytinu.

Vidar Helgesen er fæddur í Bodø 21. nóvember 1968, hann ólst upp á Nøtterøy i Vestfold. Helgesen er cand. jur. frá Universitetet i Oslo i 1998. Hann var „statssekretær“ , staðgengill ráðherra, í utanríkisráðuneytinu 2001-2005 þegar Kjell Magne Bondevik var forsætisráðherra öðru sinni. Helgesen var sérstakur ráðgjafi hjá Rauða krossinum í Genf 1998–2001. Frá 2006 var hann forstjóri International Institute for Democracy and Electoral Assistance (IDEA) í Stokkhólmi.

Árið 1994 þegar tekist var á um aðild Noregs að ESB í þjóðaratkvæðagreiðslu stjórnaði Helgesen baráttu Hægriflokksins sem vildi aðild. Þess vegna telja margir að í starfi sínu sem Evrópuráðherra verði hann hallari undir sjónarmið og óskir ESB en samræmist norskum hagsmunum og andstöðu Norðmanna við ESB-aðild.

Hann segir við ABC Nyheter laugardaginn 16. nóvember að ástæðulaust sé að óttast nokkuð í þá veru. Hann muni gæta hagsmuna Noregs í hvívetna. Hann segist líta á framkvæmd EES-, Schengen- og 70 annarra samninga sem Norðmenn hafi gert við ESB sem innanríkismál. Það sé ekki unnt að standa við alla þessa samninga án þess að til komi virk þátttaka allra ráðuneyta. Utanríkisráðuneytið eitt eigi með öðrum orðum ekki hlut að máli. Norðmenn verði að láta meira að sér kveða gagnvart ESB til að gæta hagsmuna sinna.

Í viðtalinu lofar hann að nýja ríkisstjórnin muni gæta hagsmuna Norðmanna betur í Brussel en gert hafi verið af utanríkisráðherrum Verkamannaflokksins Jonas Gahr Støre og Espen Barth Eide.

„Ég starfa á grundvelli þeirra tengsla sem Norðmenn hafa við ESB og mun ekki stofna til neinna umræðna um ESB-aðild,“ segir Helgesen.

Hann segir að það sé til marks um nýjar áherslur í samskiptum við ESB að embætti sitt sé vistað hjá forsætisráðherranum. Hann eigi ekki síður að líta inn á við en út á við og kynna sér hvað sé að gerast á vettvangi einstakra ráðuneyta. Honum beri að sjá til þess að tímanlega liggi fyrir afstaða til þeirra mála á vettvangi ESB sem snerti norska hagsmuni. Hann segir að til þessa hafi menn ekki lagt nægilega mikla áherslu á slíka hagsmunagæslu innan norska stjórnarráðsins.

Hann segir dæmi um að Norðmenn hafi ekki fylgst nægilega vel með dagskrármálum hjá ESB og stundum hafi Norðmenn verið of fljótt á ferðinni til að hafa áhrif þegar mestu skipti. Þeir geti ekki fylgst með alls staðar en verði að standa vel á verði.