Ber ekki að gera kröfur þegar fræðimenn tala til almennings? Útlistanir um stjórnmál og ESB einskis virði.

Í leiðara Morgunblaðsins 3. janúar segir meðal annars:

Háskóli Íslands

„Á þessum tæpu þremur árum “nýju„ stjórnarinnar [stjórnar Jóhönnu Sigurðardóttur] er hún sífellt að gera breytingar á ráðherraliðinu. Og í hvert sinn “styrkist ríkisstjórnin„, eins og Gunnar Helgi prófessor hefur ekki við að staðfesta. …

Ögmundur fór og Álfheiður kom og þá styrktist ríkisstjórnin. Álfheiður fór og Ögmundur kom og þá styrktist ríkisstjórnin aftur. Gylfi, konsúll Kúbu norðursins, kom og Ragna ráðuneytisstjóri og þá styrktist stjórnin rosalega, enda hafði ekki nokkur maður kosið þau. Svo fóru þau aftur án skýringa og enn styrktist ríkisstjórnin. Hringlað var með ráðuneyti og stofnanir og Guðbjartur Hannesson kom inn og þá gerðist að vísu ekki neitt nýtt nema að ríkisstjórnin styrktist mjög við það og eins þegar Kristján Möller fór út og styrkti ríkisstjórnina með því. Og nú er Árni Páll búinn að styrkja ríkisstjórnina með því að yfirgefa hana og Jón Bjarnason lagði sitt af mörkum með því að verða samferða Árna.

Katrín Júlíusdóttir mun ekki styrkja ríkisstjórnina fyrr en eftir fáeinar vikur þegar hún fer í frí. Katrín Jakobsdóttir mun þá styrkja stjórnina um sinn með því að taka ráðuneytið yfir þar til að Steingrímur J. getur bætt því við hin fjögur og styrkt þar með stjórnina. Á meðan verður kona úr þingflokki Samfylkingarinnar fengin til að styrkja ríkisstjórnina með því að „verma ráðherrastólinn“ í fjármálaráðuneytinu í einhverja mánuði þar til að Katrín Júlíusdóttir kemur til baka til að verða fjármálaráðherra í fáeina mánuði til að styrkja ríkisstjórna. …

Það verður mikið að gera hjá Gunnari Helga og hinum fræðimönnunum við að gera grein fyrir þessum miklu styrkingum á ríkisstjórn á næstunni. Þær bætast við þá styrkingarvild sem varð þegar Lilja, Atli og Ásmundur Einar fóru úr þingflokki VG, en stjórnmálafræðingum bar einmitt saman um að sú fækkun stjórnarliðsins myndi styrkja ríkisstjórnina.

Til þess að hugga Samfylkinguna hafa fræðimennirnir upplýst að aldrei áður hafi einn flokkur í ríkisstjórn fengið að fara með forsætisráðuneytið, utanríkisráðuneytið og fjármálaráðuneytið á sama tíma. En þeir telja auðvitað ekki Framsókn með flokkum enda er hann ekki í Samfylkingunni. Ólafur Jóhannesson, Halldór E. Sigurðsson og Einar Ágústsson fóru með forsætisráðuneyti og efnahagsmálin, dómsmálaráðuneytið fjármálaráðuneytið landbúnaðarráðuneytið og utanríkisráðuneytið frá 1971-1973. En Jóhanna fékk að vísu kvenréttindi fyrir efnahagsmálin í heild, sem vissulega styrkti ríkisstjórnina.“

Þegar þetta er lesið er ástæða til að velta fyrir sér hvaða fræðilegar kröfur eru gerðar til þess að menn virði staðreyndir innan stjórnmálafræðinnar. Í ESB-umræðunum hefur oftar en einu sinni verið vakið máls á því, meðal annars hér á Evrópuvaktinni, að þeir sem kallast sérfræðingar í ESB-málum séu ekki alltaf vandir að fræðilegri virðingu sinni þegar þeir lýsa því sem gerist á vettvangi ESB.

Nú um áramótin má lesa um skýrslur erlendra fræðimanna og hugveitna þar sem því er spáð að Evrópusambandið og evru-ríkin sigrist ekki á erfiðleikum sínum á grundvelli þeirra ákvarðana sem teknar voru á fundi ESB-leiðtoganna 8. og 9. desember í Brussel. Vissulega er mikið alvörumál fyrir þjóðir sem eru á myntsvæði í kreppu ef ekki sést neitt til marks um að menn nálgist leiðarenda.

Hitt er ekki síður alvörumál að búa í landi þar sem ríkisstjórn stefnir á aðild að þessu vandræðasamstarfi og enginn innan stjórnkerfisins eða meðal fræðimanna í háskólastofnunum fæst til að ræða það sem við öllum blasir í fyrirheitna landinu. Af opinberri hálfu láta menn allar viðvaranir sem vind um eyru þjóta og fræðimennirnir þegja þunnu hljóði nema þegar hringt er í þá frá RÚV til að leggja blessun sína yfir eitthvað sem stjórnarherrarnir hafa gert.

Leiðarahöfundur Morgunblaðsins bregður ljósi á samspil fræðimanna og stjórnarherranna til að setja allt sem að vandræðum ríkisstjórnarinnar lýtur í sem best ljós fyrir hana. Öllum er hins vegar ljóst að í öllu talinu um að ríkisstjórnin styrkist í vaxandi hremmingum er álíka holur hljómur og í talinu um að á fundi í Brussel geti leiðtogar ríkja í kreppu tekið ákvarðanir sem gjörbreyti stöðu á fjármálamörkuðum og falið lögfræðingum að færa þær í trúverðugan búning á nokkrum vikum og haga gjörðinni helst þannig að ekki þurfi að bera hana undir almenning.

Vissulega er kennurum háskóla frjálst að segja það sem þeim sýnist við nemendur sína í kennslustundum. Þegar þeir koma fram fyrir almenning ættu þeir hins vegar að tala á þann veg að ekki grafi undan trú á þeim fræðum sem þeir stunda og kenna á kostnað skattgreiðenda.

Bj. Bj.