Leggjum aðildarumsóknina til hliðar

Þegar litið er til Evrópusamstarfsins undir merkjum Evrópusambandsins og stjórnkerfis þess í Brussel, er ljóst, að hin svonefnda einsleitni nær ekki yfir samstarfið í heild. Fjöldi þátttökuríkja er mismunandi eftir eðli samstarfsins.

Aðildarríki ESB eru 27. Með EES-ríkjunum verða samstarfsríkin um hinn frjálsa Evrópumarkað 30. Sé litið á Schengen-samkomulagið eru aðildarríkin 25, það er fimm ESB-ríki (Bretland, Búlgaría, Írland, Kýpur og Rúmenía) standa utan við Schengen, en þrjú EFTA-ríki (Ísland, Noregur og Sviss). Í myntbandalagi Evrópu, það er á evru-svæðinu, eru 16 ríki.

Samkvæmt aðildarskilmálum ESB ber nýjum aðildarríkjum að ganga í sambandið án fyrirvara. Þurfi ríki sérlausn, er meginreglan sú, að hún er tímabundin.

ESB-aðildarsinnar á Íslandi láta eins og Íslendingar geti samið um varanlega sérlausn sér til handa í sjávarútvegsmálum, gerist þeir aðilar að ESB. Nú liggja fyrir álit þriggja ólíkra aðila á aðildarumsókn Íslands: framkvæmdastjórnar ESB, þingflokka í þýska þinginu, Bundestag, og rúmensks þingmanns, sem falið var að leggja fram tillögu á ESB-þinginu um umsögn þess um umsókn Íslands.

Hvergi er í þessum álitum gefið til kynna, að Íslendingar geti átt von á varanlegri sérlausn í sjávarútvegsmálum. Þvert á móti bera öll álitin með sér, að tekið skuli tímabundið tillit til þess, að Íslendingar lagi sig að fiskveiðistefnunni.

Staðreyndin er auðvitað sú, að með EES-samningnum tryggja Íslendingar sér hin nauðsynlegu tengsl við Evrópusambandið, án þess að fórna sérstöðu sinni í sjávarútvegsmálum og landbúnaðarmálum. Af hálfu ESB er auðvitað litið þannig á, að með því að stíga aðildarskrefið séu Íslendingar að hverfa frá þessari sérstöðu.

Ný ríkisstjórn Bretlands hefur tekið af skarið um, að hún muni ekki sækja um aðild að evru-svæðinu. Í stjórnartíð Verkamannaflokksins var spurningunni um evru-aðild Breta aldrei svarað afdráttarlaust. William Hague, nýr utanríkisráðherra Breta, hefur bent á, að sérstaða Breta utan evru-svæðisins leiði til þess, að þeir leggi ekki fé af mörkum til 440 milljarða evru sjóðsins til að bjarga evrunni frá falli, fari fleiri ríki sömu leið og Grikkland.

Með þessari yfirlýsingu hefur Hague enn áréttað sérstöðu ríkis innan ESB, sem byggist á hagsmunum þess, af því að það hafi ekki gengist undir skuldbindingar. Evru-ríkin verða að una þessu eins og ESB-ríkin verða að una sérstöðu Íslands, á meðan Íslendingar takast á ekki á herðar nýjar skuldbindingar með aðild að ESB.

Með aðild að Evrópusambandinu fórna Íslendingar meiri hagsmunum fyrir minni. Þess vegna á að leggja aðildarumsóknina til hliðar og einbeita sér að því að rækta núverandi EES- og Schengen-tengsl við ESB.