Stríðið vegna evrunnar magnast á æðstu stöðum ESB

Niðurstaðan í grísku þingkosningunum sunnudaginn 6. maí sýndi að 60% kjósenda styðja stjórnmálaflokka sem hafna niðurskurði opinberra útgjalda. Angela Merkel Þýskalandskanslari sagði mánudaginn 7. maí að hvað sem liði þessari niðurstöðu kosninganna yrðu Grikkir að standa við fyrri skuldbindingar um niðurskurð til að fá 130 milljarða evru neyðarlán. Þarna blasir við gjá sem ekki verður unnt að brúa í umboði grískra kjósenda. Á þessu stigi veit enginn hvað gerist næst. Helst er talað um að kjósa að nýju til þings í Grikklandi í júní.

Vandinn snýr ekki aðeins að Grikkjum. Hann hvílir eins og mara á Evrópusambandinu öllu. Hér á síðunni hefur verið birtur kafli úr einskonar SOS-neyðarbréfi sem Anna Diamantopoulou, sem lætur nú af embætti þróunarráðherra Grikklands og áður sat í framkvæmdastjórn ESB, sendi Jacques Delors og Romano Prodi, tveimur fyrrverandi forsetum framkvæmdastjórnar ESB. Gríski ráðherrann vonar að þessir tveir fyrrverandi forsetar framkvæmdastjórnarinnar geti bjargað ESB frá glötun. Bréfinu var lekið til breska blaðsins The Guardian. Þar segir að niðurskurðurinn í Evrópu hafi skapað hálfgert stríðsástand innan ESB:

„Það líkist aðeins stríði þegar þjóð tapar 20% af landsframleiðslu sinni á 18 mánuðum. Það líkist stríði þegar aftur er gripið til skömmtunar í evrópskum höfuðborgum. Það líkist stríði þegar milljónir ungs fólks, hinir bestu og gáfuðustu, yfirgefa land sitt. […]

Grikkir, Ítalir, Spánverjar, Portúgalir, Írar og jafnvel Frakkar eru í miðjum skógareldi sem breiðir ótrúlega hratt úr sér. Það er misskilningur að eldur af þessu tagi stöðvist við landamæri. Leiðtogaráð ESB hefur verið gert áhrifalaust af fjármálaaflstöð þess, Þýskalandi.“

Þetta er ófögur lýsing stjórnmálamanns sem ber ekki síður hag ESB fyrir brjósti en eigin lands. Anna Diamantopoulou gerir sér grein fyrir því að óvildin í garð Angelu Merkel í Grikklandi á rót í ósætti við aðild að ESB-samstarfi sem sviptir Grikki fjárræði og setur þá í óbærilega spennitreyju.

Hið sama blundar undir niðri í Frakkalandi þar sem gengið verður til þingkosninga 10. og 17. júní. François Hollande, nýkjörinn forseti, sagðist ekki vilja sætta sig við einhliða aðhaldsstefnu ríkisfjármálasamnings 25 ESB-ríkja. Hvernig ætlar hann að marka spor innan ESB í anda eigin stefnu fyrir þingkosningar eftir nokkrar vikur? Hann verður að stofna til átaka á vettvangi Evrópusambandsins við Angelu Merkel. Margt bendir til að hann hafi framkvæmdastjórn ESB í liði með sér. Henni hefur fundist Merkel og Sarkozy ýta sér til hliðar við töku afdrifaríkra ákvarðana.

Stríðinu við skuldavandann á evru-svæðinu er alls ekki lokið. Það er háð innan einstakra ESB-ríkja og nú verður einnig barist á æðstu valdastöðum innan ESB.

Eins og kunnugt er fer þessi vandi alveg fram hjá ríkisstjórn Íslands. Össur Skarphéðinsson utanríkisráðherra telur að vandi evrunnar sé fyrir löngu leystur og hún bíði sterkari en nokkru sinni fyrr eftir því að Íslendingar hefji að nota hana í stað krónunnar.