Nýr áfangi í samskiptum Grænlendinga og Íslendinga

Stórviðburður varð í stjórnmálasögu Grænlands og samskiptum Íslendinga og Grænlendinga föstudaginn 8. nóvember þegar Gunnar Bragi Sveinsson, utanríkisráðherra Íslands, opnaði sendiræðisskrifstofu Íslands í Nuuk, höfuðstað Grænlands, að viðstöddum Alequ Hammond, formanni grænlensku landstjórnarinnar, og fleiri fyrirmönnum á Grænlandi. Í fáein ár þegar Danmörk var hernumin af nasistum héldu stjórnir Bandaríkjanna og Kanada úti stjórnarerindrekum á Grænlandi. Síðan hafa grænlensk stjórnvöld ekki átt sambærileg samskipti við erlent ríki fyrr en Pétur Ásgeirsson sendiherra sest að í Nuuk sem aðalræðismaður Íslands.

Í tilefni af þessum viðburði rituðu Aleqa Hammond og Gunnar Bragi Sveinsson undir samstarfsyfirlýsingu. Þar kemur fram að landstjórnin á Grænlandi hafi til athugunar hvernig hún ætli að efla fyrirsvar sitt á Íslandi á næstu árum. Grænlensk stjórnvöld halda úti skrifstofu í Brussel til að gæta hagsmuna sinna gagnvart Evrópusambandinu.

Í apríl 2007 varð Eiður Guðnason sendiherra fyrsti aðalræðismaður Íslands með aðsetur í sendiræðisskrifstofunni í Þórshöfn í Færeyjum. Eiður lagði þar grunn að góðu starfi sem síðan hefur orðið til að efla samskipti Íslendinga og Færeyinga. Færeyska landstjórnin hefur um árabil rekið sendiræðisskrifstofu hér á landi.

Áhersla íslenskra stjórnvalda á að styrkja samstarfið við næstu nágranna Íslendinga í vestri og austri er í samræmi við aukinn skilning og áhuga á að skilgreina stöðu vestnorrænu þjóðanna á skarpari hátt en áður í samræmi við aukinn áhuga almennt á norðurslóðum og þjóðunum sem þar lifa.

Nýlega sendi Heiðar Guðjónsson frá sér bók undir heitinu Norðurslóðasóknin - Ísland og tækifærin þar sem varpað er ljósi á hraða þróun á norðurslóðum undanfarin ára og reifuð tækifæri Íslands. Árið 2012 gaf Fróðskaparsetrið í Færeyjum út safnritið Naboer í Nordatlanten – Færøerne, Island og Grønland. Ómetanlegt sagnfræðilegt rit fyrir alla sem hafa áhuga á að kynna sér meginatriði vestnorrænnar sögu undanfarin 1000 ár.

Í Norðurslóðasókninni er lögð sérstök áhersla á samskipti Grænlendinga og Íslendinga og minnt á hve Ísland var mikilvæg miðstöð fyrir 800 til 1000 árum vegna allra ferða og viðskipta manna frá norðurslóðum til annarra hluta heimsins. Hið sama á við enn þann dag í dag eins og endurspeglast í samstarfsyfirlýsingunni sem ritað var undir í Nuuk 8. nóvember 2013.

Í yfirlýsingunni er minnt á aukinn áhuga á nýtingu auðlinda á norðurslóðum, meiri ferðamennsku og aukna flutninga. Með nýtingu tækifæra á þessu sviði megi auka hagsæld þjóðanna samhliða því sem hugað sé að vernd umhverfisins. Að þessu ætli stjórnir landanna að vinna sameiginlega á sviði fiskveiða og verslunarviðskipta. Þá verði samvinna um matvælaöryggi aukin og staðinn vörður um nýtingu hefðbundinna fæðutegunda norðurslóðamanna. Stuðla skal að afnámi tæknilegra hindrana í vegi fyrir viðskiptum með matvæli á milli landanna. Samstarf á sviði heilbrigðismála á að efla og dýpka enn frekar. Í auknum sjóflutningum felist bæði tækifæri og áskoranir fyrir Íslendinga og Grænlendinga.

Nýr áfangi er að hefjast í samskiptum Grænlendinga og Íslendinga. Áform stjórnvalda þjóðanna er að treysta bönd þeirra enn frekar. Að því ber að vinna eftir öllum skynsamlegum og færum leiðum.