Sundurlyndi, órói og átök um land­svæði einkenna Evrópu nú

Það er ekki hægt að útiloka að framundan sé borgarastyrjöld í Úkraínu, sem háð verði á forsendum skæruhernaðar og stjórnað af „ráðgjöfum“ annars vegar frá Rússlandi og hins vegar frá Vesturlöndum. Slíku stríði fylgir margt og það getur orðið langvarandi.

Pútín, forseti Rússlands, sem fleiri og fleiri líta á sem arftaka hinna fasistísku leiðtoga á Ítalíu, Spáni og í Þýzkalandi frá fyrri hluta síðustu aldar (og byggir völd sín á sömu forsendum og þeir, her, lögreglu og auðmönnum) notar Úkraínudeiluna nú þegar sem tæki til að auka vinsældir sínar heima fyrir. Rússar líta á sig sem stórþjóð og kunna því illa að lítið sé úr þeim gert.

Þeir eru hins vegar efnahagslegt pappírstígrisdýr og hafa ekki fjárhagslegt bolmagn til þess að standa í langvarandi deilum. Þann Akkilesarhæl munu Vesturlönd nota til þess að þrengja að þeim með efnahagslegum refsiaðgerðum. Þær geta þegar frá líður valdið óróa heima fyrir og að lokum uppnámi, sem leitt getur til uppgjörs innan Rússlands, sem aldrei hefur farið fram eftir fall Sovétríkjanna.

Það eru því meiri líkur en minni á því að framundan sé órólegt tímabil í samskiptum ríkja í Evrópu.

Það er ekki samstaða meðal aðildarríkja Evrópusambandsins, hvorki um það hvernig þróa eigi samstarf ríkjanna áfram, né hvernig bregðast eigi við árásargirni Rússa. Í þeim efnum eru Þjóðverjar sjálfir ekki á einu máli. Áhrifamiklir aðilar þar, m.a. þýzk stórfyrirtæki, vilja halda frið við Rússa vegna viðskiptalegra hagsmuna. Aðrir vilja sýna meiri festu gagnvart ágangi þeirra. Almenningur snýst í vaxandi mæli gegn frekari sameiningu og vill snúa við.

Það verður ófriðlegt um að litast í Evrópu næstu árin. Fyrir utan þá beinu hagsmuni, sem við Íslendingar höfum af því að standa utan við Evrópusambandið en ekki innan þess eigum við að nýta okkur þá sérstöðu að búa á eyju miðja vegu milli Evrópu og Norður-Ameríku. Við eigum ekki að láta toga okkur inn í deilurnar, sem eru risnar á ný í Evrópu. Það eru okkar hagsmunir að standa utan við þær.

Þetta eru ekki deilur sem snúast um hugmyndafræði eins og í kalda stríðinu. Þetta er framhald af endalausum deilum í Evrópu um landsvæði. Þær koma okkur ekki við.

Hin nýja og erfiða staða er enn ein röksemd fyrir því að draga aðildarumsóknina að Evrópusambandinu til baka. Að vera með stöðu „umsóknarríkis“ að Evrópusambandinu er vondur kostur í þeirri stórpólitík, sem nú stendur yfir á meginlandinu.